Op 14 november 2019 heb ik voor het TEDx event georganiseerd door de ANWB gesproken over hoe je van geluk een KPI kunt maken. Je kunt de talk hier terugkijken of het hele verhaal zelf lezen.
Transcript TEDx Talk Jens Kooij op 14 november 2019
Ik wil het vandaag hebben over geluk. Hier zie je mij toen ik een jaar of 11 was. Ik was toen nog vrij zorgeloos en eigenlijk volkomen gelukkig. Ik was gek op computers en alles wat maar een snoertje of een schermpje had. Er was echter één ding waar ik niet zo gelukkig over was: ik had nog geen mobiel. Die dingen waren toen enorm in opkomst en ik moest en zou er een hebben. Maarja, het geld groeit je als elfjarige niet op de rug. Hoewel ik hier misschien nog onschuldig lijk, is dit ongeveer het moment waarop ik mijn eerste eigen bedrijf oprichtte. Samen met mijn beste vriendje richtten een autowasbedrijf op. Compleet met eigen website en alles erop en eraan. Voor vijf gulden wasten we je auto. Maar niet de binnenkant, want dat vonden we niet leuk. Nadat we genoeg auto’s hadden gewassen en we genoeg geld hadden verdiend om voor ieder van ons een telefoon te kunnen kopen, doekten we het bedrijf direct weer op. Het doel was immers behaald en we hadden nog een hoop lol beleefd gaandeweg ook.
Geluk als KPI. De key performance index. Ik zie de ogen van de managers in zaal al oplichten. Voor de duidelijkheid: KPI’s zijn de doelen die Frits voor ons bedacht heeft.
Wat als we niet de kwaliteit van ons werk meten met behulp van de hoeveelheid targets die we hebben gehaald of management doelen waaraan we hebben voldaan, maar geluk als leidend meetinstrument pakken. Vraag jezelf af: het werk dat ik de afgelopen week, maand, jaar gedaan heb; heeft dat me wel gelukkig gemaakt? Niet alleen het resultaat. Ook het werk zelf.
Maak van geluk je belangrijkste KPI. En belangrijker nog: meet het regelmatig.
Als het goed is kies je voor een baan die je in de kern leuk vindt. Maar soms raak je het plezier even uit het oog. Misschien omdat je situatie is veranderd: je krijgt kinderen, je wordt ouder, je bent misschien verhuisd. Het leven overkomt je en je hebt daar niet altijd de controle over.
Voordat ik bij de ANWB werkte, ben ik ook ondernemer geweest. Als ondernemer heb ik in de ‘spits’ drie bedrijfjes tegelijkertijd gehad. Allemaal geboren uit passie: een muziek streaming platform voor startende muzikanten bouwen toen de Free Record Shop op losse schroeven stond, een online kookspullenwinkel omdat ik zelf zo van koken houd, een webdevelopment bureau omdat dat het vak is waarvoor ik geleerd heb. Op papier kan de lol niet op. Maar naast al dit leuke werk volleybalde ik ook nog, had ik een relatie die stukliep en een conflict met een klant die me financieel in z’n greep had. Een afslag de grindbak in met een burnout als gevolg laat zien: als je niet regelmatig stilstaat bij de vraag: wat ik nu allemaal aan het doen ben, word ik daar nog wel echt gelukkig van? Dingen waar ik in het begin enthousiast aan was begonnen, hield ik op den duur gewoon ook niet meer vol.
Voor mij was de oplossing het schrappen van de minst leuke, leuke dingen. Twee bedrijven de deur uit. Dat gaf me ruimte mijn personlijke sitatie te verwerken, te focussen en ik kreeg weer ademruimte. Ik kon me weer concentreren op geluk in wat ik aan het doen was.
Als je deze grafiek bekijkt zie je dat dit probleem niet zeldzaam is. Over alle leeftijden heen is er meer dan 10% van de mensen die kampt met dit soort klachten van psychische vermoeidheid. Dat betekent dat er bij jou op de afdeling dus mensen lopen die het mentaal moeilijk hebben.
Ik wil niet zeggen dat geluk de oplossing is voor alles, maar door regelmatig hierop te reflecteren kun je wel voorkomen dat je over je eigen grenzen heen gaat. Mensen met burnout klachten hebben het zelf vaak niet eens in de gaten waar ze op af stevenen.
Ik heb gezien dat het werkt. Een vriend van mij is geschiedenisleraar en hij is bezig om zijn manier van lesgeven fundamenteel te veranderen. In een traditionele setting geeft de leraar les, krijgen de leerlingen huiswerk - het lezen van stukken, het leren van feiten, jaartallen enzovoorts - en volgt uiteindelijk een overhoring. Kunnen de leerlingen reproduceren waar de lesstof over ging?
Wat mijn vriend gedaan heeft is de hobby, de passie van de leerling gebruiken om ze de lesstof eigen te laten maken. De leerlingen mogen eigen manieren verzinnen waarop ze de lesstof aan anderen willen overbrengen. Er zijn twee meisjes die een balletvoorstelling gemaakt hebben die de opstand in de renaissance uitbeeldt. Er is een jongen die de architectuur van die tijd heeft uitgebeeld door een stad na te bouwen in Minecraft. Als je niet weet wat Minecraft is, moet je dat maar aan je eigen kinderen vragen ;-).
De kern zit hem erin dat je voor jezelf probeert te achterhalen: waar word ik gelukkig van en hoe kan ik dat toepassen op datgene waar ik mee bezig ben.
Een ander concreet voorbeeld heb ik hier binnen de ANWB gezien. Ik werk bij IT kanalen en daar werken volgens SCRUM. Dat kan je direct weer vergeten, maar het gaat erom dat we taken van tevoren inschatten op basis van hoeveel tijd en moeite het ongeveer kost om die taak te volbrengen. Je kent hiervoor een bepaalde score toe aan een taak. Storypoints heet dat. Omdat er een aantal fanatieke lego-ers in ons team zitten hadden we afgesproken dat wanneer je een taak afrondt, je zoveel plaatjes van het lego instructieboekje mag bouwen als de taak storypoints waard was.
Niet alleen was dat een leuke beloning voor je werk die een boost gaf aan onze drive om te werken, het was ook gewoon leuk om te zien hoe we in korte tijd met een team samen allerlei toffe bouwwerken konden maken. Als bijkomend voordeel kon je de tijd dat je even met de lego aan het spelen - uhh bouwen - bent gebruiken om je hersens even rust te geven en te resetten, zodat je met een frisse gedachtegang aan de volgende taak kunt beginnen. Op die manier gebruikten we de passie - het Lego bouwen - op het werk.
Dit is de telefoon waar ik als elfjarig jochie een bedrijf voor verzonnen had. Natuurlijk had ik eindeloos mijn zakgeld kunnen opsparen en uiteindelijke misschien ooit deze telefoon kunnen kopen. Het was echter het geluk dat deze telefoon voor mij belichaamde dat ervoor zorgde dat ik - voor een elfjarige - bergen kon verzetten. Nadat ik uit mijn eigen dal gekomen was door me te concentreren op geluk, was ik in staat om verkering te krijgen met de moeder van mijn zoon.
Als jullie straks in de auto, in de trein of op de fiets naar huis zitten, verzin dan: wat is mijn telefoon? Hoe maak ik van mijn geluk een KPI? Hoe kan ik mijn werkzaamheden vatten in een balletvoorstelling? Oké misschien is niet alles altijd toepasselijk, maar als je jezelf uitdaagt om met een creatieve blik te kijken naar hoe je hobbies of andere dingen waar je gelukkig van wordt en dit kunt combineren of toepassen op je werk, zul je zien dat niet alleen je werk gemakkelijker gaat en leuker wordt, je aan het eind van de dag ook gelukkiger op de fiets naar huis stapt.